Συνέντευξη – Απάντηση του Οδυσσέα Πατεράκη για το ποίημά του "Αδόλφος Χίτλερ".

Χωρίς αμφιβολία, το αναγνωστικό κοινό οποιουδήποτε έργου, είναι αρμοδιότερο να μιλήσει γι' αυτό, απ' τον δημιουργό του. Όμως, το συγκεκριμένο ποίημα, δέχτηκε έναν καταιγισμό αρνητικών σχολίων, όχι για το περιεχόμενό του αλλά αποκλειστικά για τον τίτλο του! Αντί οποιασδήποτε θετικής ή αρνητικής κριτικής, επιλέξαμε απλώς να δώσουμε βήμα στον ίδιο τον δημιουργό του να μιλήσει γι' αυτό.

-"Αδόλφος Χίτλερ" λοιπόν ως τίτλος ποιήματος ;
-Μικρός είχα συλλάβει την ιδέα ενός ποιήματος με "κυλιόμενους" τους χρόνους και τις φωνές των ρημάτων. Το διαδίκτυο μου 'δωσε αυτή τη δυνατότητα, αλλά είχα ήδη κατασταλλάξει στον τίτλο. Το συγκεκριμένο ποίημα πρωτοδημοσιεύτηκε στις αρχές της

δεκαετίας του '90 στον "Δαυλό", με τον τίτλο "Επίκληση", σε φωνή "προστακτική" και αφορούσε το "επόμενο πρόσωπο". Ο διαρκής του τίτλος είναι "Πέραν του καλού και του κακού". Μια θέαση της Ιστορίας, ως έννοιας πέραν υποκειμενικών ιδεοσχηματικών δεσμεύσεων.


-"Επόμενο πρόσωπο" ως προς τι ;
- "Επόμενο" ως προς τον παρόντα χρόνο. Υπάρχουν τέσσερα πρόσωπα που μου κινούσαν πάντοτε το ενδιαφέρον : Ο Αλέξανδρος, ο Τσέγκις Χαν, ο Μωάμεθ, και ο Αδόλφος Χίτλερ. Έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό. Δεν προέκυψαν ως αποτέλεσμα συνθηκών του καιρού τους, αλλά δημιούργησαν οι ίδιοι τις συνθήκες στη μέση του πουθενά. Και τα συνδέει μια όντως "πέραν του καλού και του κακού" σχέση, με την έννοια ότι εκφράζουν διαμετρικά αντίθετες "ιδεολογικά" αντιλήψεις και στάσεις απέναντι στη ζωή. Είναι πρόσωπα - εκφράσεις της "Ιστορικής Ασυνέπειας". Αυτή η στάση, μπορεί να υπάρξει και ανάμεσα σε "κοινούς θνητούς" και στα λεγόμενα "καθημερινά πράγματα", όμως η σημασία των γεγονότων που διαμορφώνουν οι καθημερινοί άνθρωποι είναι ήσσονος, σε σχέση με το ιστορικό γίγνεσθαι, σημασίας. Η τραγικότητα του Αδόλφου Χίτλερ, συνίσταται στο γεγονός ότι δεν ήλεγξε τις ιστορικές συνθήκες που ο ίδιος προκάλεσε, ως αποτέλεσμα μιας οδυνηρής ήττας, ένεκα τυχαίων γεγονότων, με αποτέλεσμα ο "μετά Χίτλερ" κόσμος να βρίσκεται αξιακά στον αντίποδα αυτού που θα προέκυπτε σε περίπτωση νίκης του.


-Θα χαρακτήριζες τον εαυτό σου "χιτλερικό" ;
-Τέτοιοι χαρακτηρισμοί, στην κοινωνία του "έτσι είναι αν έτσι νομίζετε" αλλοιώνουν τη σημαντική των όρων. Όμως, απαντώ ευθαρσώς : Η απάντησή μου στο ερώτημα αν θα προτιμούσα ή όχι τον Αδόλφο Χίτλερ νικητή ή ηττημένο του πολέμου, είναι αποδεσμευμένη από την εξέταση του ενδεχομένου αν (ως προϊόν συμπτώσεως μιας, μεταπολεμικής χρονικά, καθημερινής μικροσυγκυρίας), υπήρχα σήμερα εγώ, ως άτομο.


-Θα μηδένιζες (έστω και φαντασιακά) την ατομική σου ύπαρξη σε μια, ας πούμε, ιστορικά "διάφορη προοπτική" ;
-Θα μπορούσα να κοινωνήσω (έστω και φαντασιακά) ακόμη και σ' έναν χωρίς ανθρώπινες οντότητες κόσμο.


-Δεν είναι αντιχριστιανικό αυτό ;
-Αδιαφορώ τι "αντιέτσι" και τι "αντιαλλιώς" είναι αυτό.


-Ο κόσμος δεν φτιάχτηκε από τον θεό για τους ανθρώπους ;
-Όχι. Ο κόσμος είναι το σώμα του θεού και ο θεός είναι η ψυχή του κόσμου. Το είδος των εκφάνσεων της θεότητας στην υλική της διάσταση δεν με απασχολεί. Ωστόσο, ανήκω στο ανθρώπινο είδος και διαχειρίζομαι αναγκαστικά (θα σου θυμίσω το "ανάγκα και θεοί πείθονται") το είναι μου. Η SAVITRI DEVI όταν μιλούσε για την "απρόσωπη σοφία του πανάρχαιου δάσους και τον ωκεανίων βυθών και των σφαιρών που κινούνται στα σκοτεινά πεδία του διαστήματος", επιχειρώντας να προσδιορίσει το τι "κοσμοθεωρητικά" εξέφραζε ο Εθνικοσοσιαλισμός, δεν συμπεριελάμβανε (ως αναγκαία συνθήκη) την ανθρώπινη ύπαρξη.


-Μιας και μίλησες για εθνικοσοσιαλισμό, εντάσσοντάς τον σ' ένα χρονικά "ιστορικό" πλαίσιο, πώς θα τον προσδιόριζες ;
- Ως την απάντηση του πανεπιστημονισμού του αρχαίου κόσμου, στην χριστιανογενή εξειδίκευση του μεσαίωνα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Όμως, μια τέτοια "απάντηση" ιστορικά, μόνο ως προϊόν "ιστορικής ασυνέπειας" θα μπορούσε να προκύψει, εκπεφρασμένη σ΄ έναν συγκεκριμένο άνθρωπο-δημιουργό συνθηκών. Και ο άνθρωπος αυτός δεν ήταν άλλος απ' τον Αδόλφο Χίτλερ.


-Επανερχόμενος στο ποίημα, θα μπορούσε να το "αναλύσεις" ;
-Δεν συμπάθησα ποτέ την έκφραση "τι θέλει να πει ο ποιητής". Όμως, σ' αυτήν ακριβώς την έκφραση της έννοιας της "ιστορικής ασυνέπειας" αναφέρεται το συγκεκριμένο ποίημα. Στην αντίσταση σ' ό,τι μας κρατεί καθηλωμένους, ονοματίζοντας "προπατορικό αμάρτημα" κι' "αλλοτρίωση" την δραπέτευση απ' το τέλμα της επανάπαυσης, στην συνειδητοποίηση του ότι η "αιωνιότητα" δεν είναι παρά συρραφή στιγμών, στο ό,τι πρέπει να επιχειρείται η διέλευση του κάθε "Ρουβίκωνα", που μας υποτάσσει στη αθέλητη αποδοχή δεδομένων. Και στη θέαση της Ιστορίας, όχι ως πεπερασμένου (αρχή, μέση και τέλος έχοντος) μεγέθους.


-Την αρνητική κριτική κάποιων προς το συγκεκριμένο ποίημα πώς την εξέλαβες ; 
-Ως αναφαίρετο δικαίωμα του καθενός, ακόμη και στη βλακεία. Διότι δεν διάβασα καμμιά κριτική που να υπεισέρχεται στην λογοτεχνική αξία ή μη του ποιήματος ή στην ουσία των εκπεφρασμένων μέσα σ' αυτό. Όλοι περιορίστηκαν σε μια χύδην "καταδίκη" της αναφοράς κάποιου στο συγκεκριμένο ιστορικό πρόσωπο, χωρίς να το βρίζει, ως υπαγορεύει το κυρίαρχο σύστημα "αξιολόγησης" των προσώπων που καταγράφηκαν στις δέλτους της Ιστορίας.


Για να διαβάσετε το ποίημα του Οδυσσέα Πατεράκη "Αδόλφος Χίτλερ" πατήστε εδώ.